เปิดตำนาน "ไซกลม" ภูมิปัญญาชาวเลกระบี่ ล่าปูม้ายักษ์กลางทะเลลึก

การหาอยู่หากินของชาวเลในจังหวัดกระบี่ นำมาซึ่งเรื่องราวของภูมิปัญญาที่น่าสนใจ โดยเฉพาะการตามล่า "ปูม้า" ตัวใหญ่ด้วยอุปกรณ์พิเศษที่เรียกว่า "ไซกลม" ณ เกาะปู อำเภอเหนือคลอง จังหวัดกระบี่ [00:47] ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีปูม้าขนาดใหญ่อาศัยอยู่ การเดินทางครั้งนี้เผยให้เห็นถึงขั้นตอนการทำประมงพื้นบ้านที่พิถีพิถันและได้ผลดีเยี่ยม

การเตรียมเหยื่อและอุปกรณ์: หัวใจของการดักปู

ก่อนจะลงมือวางไซกลม ชาวบ้านต้องออก "ทอดแห" เพื่อหาเหยื่อสด โดยปลาที่นิยมใช้คือ "ปลาขี้จีน" ซึ่งการใช้เหยื่อสดถือเป็นสิ่งสำคัญที่สุด [04:07] เนื่องจากความคาวของปลาจะดึงดูดปูม้าให้เข้ามากินเหยื่อได้ดีกว่าเหยื่อที่ไม่สด เมื่อได้ปลาแล้วจะนำไปบรรจุใน "ถุงเหยื่อ" [04:31] เพื่อเตรียมใส่ในไซกลมแต่ละลูก โดยวันนี้ชาวบ้านวางไซกลมถึง 150 ลูกในทะเล [06:29]

"ไซกลม" ความลับในการจับปูใหญ่

ไซกลมเป็นอุปกรณ์ดักจับปูที่มีความพิเศษกว่าไซพับแบบสี่เหลี่ยมทั่วไป [05:09]

เน้นปูใหญ่: ชาวบ้านเผยว่า ไซกลมส่วนใหญ่จะจับปูใหญ่ได้มากกว่า [05:39] เนื่องจากประตูของไซกลมมีความยืดหยุ่น ทำให้ปูตัวใหญ่เข้าได้อย่างสะดวก
การถ่วงน้ำหนัก: ตัวไซมี "แท่นปูน" เป็นฐานสำหรับถ่วงน้ำหนัก [05:19] เพื่อให้ไซจมดิ่งลงไปอยู่บนหน้าดิน ซึ่งเป็นบริเวณที่ปูม้าจะเดินหาอาหาร
ทำเลทอง: การวางไซต้องออกไปยังทะเลลึก (ประมาณ 13-14 เมตร) [07:56] เพราะปูม้าที่อยู่กลางทะเลจะมีขนาดใหญ่กว่าปูเล็กที่มักอยู่ตามน้ำตื้นใกล้ฝั่ง [09:11] และช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการวางคือ "ช่วงน้ำขึ้น" เพราะปูจะเริ่มออกเดินหาเหยื่อ [06:09]

ภารกิจกู้ไซและผลผลิตจากทะเล

เช้าตรู่ของวันรุ่งขึ้น เวลาประมาณ 05:30 น. คือเวลานัดหมายออกไปกู้ไซ [10:05] เมื่อสาวไซขึ้นมาก็พบกับปูม้าตัวใหญ่มากมาย โดยเฉพาะปูม้าที่ชาวบ้านเรียกว่า "ไซส์ฮิ" [12:33] นอกจากปูม้าแล้วยังมีปูทองหลางและปูเสือติดมาด้วย [11:44], [17:11]

ชาวบ้านให้ข้อสังเกตที่น่าสนใจว่า ปูม้าตัวใหญ่จะชอบเดินทางมาจากด้านนอกสู่ด้านในในบริเวณน้ำลึก [16:37] และช่วงที่ได้ปูเยอะที่สุดคือ หลังมรสุมสงบ เพราะคลื่นลมจะพัดพาปูจากด้านนอกเข้ามาหาฝั่ง ทำให้มีปูชุกชุมเป็นพิเศษ [20:31]

ผลผลิตจากทะเลที่ได้มาจะถูกนำไปขายที่แพรับซื้อในชุมชน ซึ่งนอกจากจะเป็นแพรับซื้อและร้านอาหารแล้ว ยังเป็น "ธนาคารปูม้า" [21:27] ที่ช่วยอนุรักษ์พันธุ์ปูด้วยการขังปูไข่นอกกระดองไว้จนกว่าจะคายไข่หมดก่อนปล่อยสู่ทะเล

เมนูเด็ดจากปูม้าสดๆ

คุณมะแดง เจ้าของแพซีฟู้ดได้โชว์ฝีมือปรุงอาหารจากปูม้าที่จับมาได้สดๆ ทันที [21:48]

แกงกะทิปูใบชะพลู: ใช้ปูม้าสดๆ ไม่ต้องนึ่ง เพื่อให้เนื้อปูหวานและน้ำแกงซึมซับเข้าเนื้อ [23:06] รสชาติของแกงใต้จะออกเค็ม หวานนำ และมีความเผ็ดร้อนจัดจ้านจากพริกแกงกะทิที่ปรุงอย่างกลมกล่อม [28:42]
ปูผัดพริกขี้หนู: เป็นเมนูง่ายๆ ที่เน้นรสชาติความหวานตามธรรมชาติของเนื้อปู [25:53] ผัดกับพริกขี้หนูและเครื่องปรุงรสแบบง่ายๆ เพื่อชูความอร่อยของเนื้อปูที่แน่นและสดใหม่ [29:40]

เกาะปู อำเภอเหนือคลอง จังหวัดกระบี่ จึงเป็นแหล่งท่องเที่ยวชุมชนที่น่าสนใจ [31:08] ที่นักท่องเที่ยวสามารถสัมผัสวิถีชีวิตชาวประมงพื้นบ้าน ชมการทำประมง และลิ้มลองอาหารทะเลที่สดที่สุดจากแหล่งกำเนิด